Aktualności

15 października - Św. Teresy od Jezusa, Dziewicy i Doktor Kościoła

Data publikacji: środa, 15-10-2025

Znana w rodzinie jako Teresa de Cepeda y Ahumada, została reformatorką Karmelu, matką zakonnic i zakonników karmelitanek bosych, „matką duchową” (jak wyryto pod jej posągiem w Bazylice Watykańskiej), patronką pisarzy katolickich (od 1965 r.) i Doktorem Kościoła (1970 r.), pierwszą kobietą po św. Katarzynie ze Sieny, która otrzymała ten ostatni tytuł. Urodziła się w Ávila w Kastylii w Hiszpanii 28 marca 1515 r. i zmarła w Alba de Tormes, niedaleko Salamanki, 4 października 1582 r. (korekta wynikała z reformy gregoriańskiej kalendarza w tym roku, ponieważ następny dzień oficjalnie przypadał 15 października). Została beatyfikowana w 1614 r., kanonizowana w 1622 r., a jej wspomnienie liturgiczne przypada 15 października.

Jej życie należy rozumieć w świetle planu, jaki Bóg dla niej miał, z wielkimi pragnieniami, które żywiła w sercu, z tajemniczą chorobą, na którą cierpiała w młodości (i z powodu złego stanu zdrowia, który dokuczał jej przez całe życie), oraz z „oporem” wobec łaski Bożej, za który obwiniała się bardziej, niż powinna. Uciekając z domu, wstąpiła 2 listopada 1535 roku do Karmelu Wcielenia w Avili. W rezultacie, częściowo z powodu panujących warunków we wspólnocie, a częściowo z powodu własnych trudności duchowych, musiała zmagać się, zanim w wieku 39 lat osiągnęła to, co nazwała swoim nawróceniem. Jednak korzystając z pomocy różnych kierowników duchowych, zaczęła czynić wielkie postępy w kierunku doskonałości.

W 1560 roku zrodził się pomysł nowego Karmelu, w którym Reguła mogłaby być ściślej przestrzegana. Idea ta urzeczywistniła się dwa lata później, kiedy powstał klasztor św. Józefa, bez żadnych uposażeń, „według Reguły Pierwotnej”: sformułowanie, które należy dobrze zrozumieć, ponieważ zarówno wtedy, jak i później, była to koncepcja bardziej nostalgiczna i „heroiczna” niż praktyczna. Pięć lat później Teresa uzyskała od przeora generalnego zakonu, Jana Chrzciciela Rossiego, który wówczas przebywał w Hiszpanii, pozwolenie na zwiększenie liczby klasztorów oraz licencję na założenie dwóch wspólnot kontemplacyjnych karmelitów (później bosych), którzy mieli być duchowymi odpowiednikami mniszek i, jako tacy, mogli im pomagać. W chwili śmierci św. Teresy w zakonach reformowanych istniało 17 klasztorów sióstr zakonnych, a wspólnoty zakonników szybko przewyższyły pierwotną liczbę. Niektóre z nich zostały założone za zgodą Przeora Generalnego Rossiego, ale inne, zwłaszcza te w Andaluzji, powstały wbrew jego woli, a opierały się na aprobacie wizytatorów apostolskich, dominikanina Vargasa i młodego karmelity bosego Hieronima Graciana (bliskiego towarzysza duchowego Teresy, któremu ślubowała spełnić wszystko, o co ją poprosi, o ile nie będzie to sprzeczne z prawem Bożym).

Proponowane zmiany w utartym schemacie codzienności musiały budzić skrajne reakcje. Implementacja ściślejszej Reguły i przechodzenie całych klasztorów do nowej obserwy było powodem nieprzyjemnych incydentów i nieporozumień, pogłębianych przez ingerencje władz świeckich i innych osób z zewnątrz. Ten stan trwał aż do ustanowienia Prowincji Karmelitów Bosych jako odrębnej prowincji w 1581 roku. Święta Teresa mogła wówczas napisać: „Teraz my wszyscy, Scalzi (Bosi) i Calzati (Trzewiczkowi), żyjemy w pokoju i nic nie może nam przeszkodzić w służeniu Panu”.

Święta Teresa należy do najważniejszych postaci duchowości katolickiej wszech czasów. Zapisała wspaniałą kartę nie tylko jako reformatorka Karmelu, ale też jako autorka wielu dzieł. Kiedy 27 września 1970 r. Paweł VI ogłosił ją doktorem Kościoła, nadał jej tytuł "doktora mistycznego". Zasłużyła sobie na ten tytuł w całej pełni. Zostawiła bowiem dzieła, które można nazwać w dziedzinie mistyki klasycznymi. W odróżnieniu od pism św. Jana od Krzyża, jej styl jest prosty i przystępny. Jej dzieła doczekały się przekładów na niemal wszystkie języki świata. Do najważniejszych jej dzieł należą: Życie (1565), Sprawozdania duchowe (1560-1581), Droga doskonałości (1565-1568), Twierdza wewnętrzna (1577), Podniety miłości Bożej (1571-1575), Wołania duszy do Boga (1569), Księga fundacji (1573-1582) i inne pomniejsze. Św. Teresa Wielka zostawiła po sobie także poezje i listy. Tych ostatnich było wiele. Do naszych czasów zachowało się 440 jej listów.

Św. Teresa z Avila jest patronką Hiszpanii, miast Avila i Alba de Tormes; karmelitów bosych, karmelitów trzewiczkowych, chorych - zwłaszcza uskarżających się na bóle głowy i serce, dusz w czyśćcu cierpiących.

W ikonografii św. Teresa przedstawiana jest w habicie karmelitanki. Jej atrybutami są: anioł przeszywający jej serce strzałą miłości, gołąb, krzyż, pióro i księga, napis: Misericordias Domini in aeternum cantabo, strzała.

Foto Gość Niedzielny