Końcowe przesłanie Kapituły Generalnej Zakonu Karmelitów 2025

Data publikacji: sobota, 27-09-2025

Drodzy Bracia i Siostry w Karmelu,

Z wdzięcznością Bogu i Najświętszej Maryi Pannie z Góry Karmel, my, delegaci Kapituły Generalnej Zakonu Karmelitów, zgromadzeni w Malang w Indonezji w dniach 9–26 września 2025 roku, rozważaliśmy temat: „Każdy z was niech ma jakieś zajęcie” (Reguła 20) – Nasza kontemplacyjna wspólnota rozeznaje swoją misję. To końcowe przesłanie kierujemy do całej Rodziny Karmelitańskiej.

Dziękczynienie i kontekst

Jesteśmy głęboko wdzięczni Prowincji Indonezyjskiej i Sekretariatowi Kapituły Generalnej za wyjątkową gościnność, organizację i żywotność, które stworzyły najlepsze możliwe warunki i środowisko do przeprowadzenia tej Kapituły. Dziękujemy również papieżowi Leonowi XIV, który w liście skierowanym do Kapituły przypomniał nam, że nasze zakorzenienie w cichej modlitwie i wzajemnej trosce kształtuje ciszę, która pozwala rozeznawać znaki czasu, szczególnie z perspektywy ubogich (Konst. 118). Podkreślił, że nasze wspólne życie modlitwy jest fundamentem wszelkiej posługi i powierzył tę Kapitułę opiece Matki Bożej z Góry Karmel.
Nasze wspólne dni cechowały braterstwo, szczerość i modlitewne rozeznanie. Z wdzięcznością i szacunkiem wspomnieliśmy również cztery siostry naszego Zakonu, które tragicznie zginęły w wypadku samochodowym w Tanzanii. W świetle Roku Jubileuszowego uświadomiliśmy sobie jeszcze bardziej naszą przynależność do szerszego, pielgrzymującego Kościoła. Nasze refleksje zostały wzbogacone przez raporty Przełożonego Generalnego, Rady Generalnej, komisji oraz czterech obszarów geograficznych Zakonu, jak również przez wkład ekspertów, którzy pomogli nam odczytywać znaki czasu.
(Wśród prelegentów byli m.in.: o. Miguel Márquez Calle OCD, s. Merry Teresa Sri Rejeki H.Carm., s. Sesilia P.Karm., s. Alvaresta P.Karm., s. Lusia Wahyuningrum O.Carm., s. Maria Brigitta Gitaningsih O.Carm., Ruel Santos T.O.Carm. z Filipin oraz przedstawicielka młodzieży z Timor Wschodniego, p. Merlinda Amaral.)
Jednym z takich głosów była s. Patricia Murray IBVM. Nawiązując do synodalnej drogi Kościoła – komunii, uczestnictwa i misji – przypomniała nam, że nasza odpowiedź musi przejść od słów do czynów. Mamy opierać się obojętności i uosabiać miłosierdzie oraz przemianę. Wezwała nas, byśmy słuchali głosu Ducha Świętego i „poszerzali namiot naszych serc”, niosąc nasz charyzmat na peryferie z odwagą, empatią i nadzieją. Najważniejsza jest jakość naszej obecności – tak, by ludzie widzieli w nas obecność Boga.
Misja, jak się dowiedzieliśmy, wypływa z komunii życia samego Boga, która rozciąga się na stworzenie i historię, i jest zakorzeniona w powszechnej woli zbawczej Boga (1 Tm 2,4). Kościół nie tyle ma misję, co misja ma Kościół. Duch Święty wzywa nas dziś do ponownego ugruntowania naszej „kontemplacyjnej obecności przed Panem”. To eliańska tożsamość, oparta na służbie, modlitwie i braterstwie, jest źródłem prorockiego działania w odpowiedzi na wołanie naszych czasów: los migrantów i uchodźców, zniszczenia wojny, rany ubóstwa i wykluczenia w gospodarce napędzanej chciwością, fundamentalizm religijny i rasizm, zagrożenia związane ze zmianami klimatycznymi i degradacją środowiska.
W tym świetle, Reguła 20 – „Każdy z was niech ma jakieś zajęcie” – przemówiła do nas na nowo. Nasza „praca” to nie tylko wysiłek fizyczny, ale codzienne splatanie modlitwy, braterstwa i służby, tak by każde działanie stawało się kontemplacyjną misją.

Nasze wspólne doświadczenie

Te dni w Malang nie były jedynie dyskusjami, lecz momentami braterskiego rozeznania, wzbogaconymi pięknem indonezyjskiej kultury i duchowości. Nasza „praca” to nie po prostu bycie zajętym, lecz pozwolenie, by misja wypływała z miłosierdzia Chrystusa ku realiom naszego świata. Raz po raz przypominano nam, że prawdziwe przywództwo w Karmelu wyznacza autorytet, który rodzi się ze świadectwa wspólnoty zakorzenionej w modlitwie, pokorze i służbie. Misja to nie strategia, lecz odpowiedź na Boże miłosierdzie, które przemienia nas we wspólnotę miłości. Szukaliśmy także światła, które tylko Duch Święty może dać, aby rozpoznać belki zasłaniające naszą wizję.
W tej Kapitule doświadczyliśmy samego braterstwa jako kontemplacyjnej pracy: głębokiego słuchania, szczerego dialogu i wspólnej odpowiedzialności za naszą misję. Różnorodność kultur była dla nas nie wyzwaniem, lecz darem – znakiem międzynarodowego charakteru Karmelu dziś.
Kapituła przypomniała nam, że rozeznanie nie jest jednorazowym wydarzeniem, lecz stylem życia: czujnością na Ducha, by nasza misja zawsze była odnowiona i odpowiedzią na potrzeby Kościoła i świata.

Z nadzieją wobec rzeczywistości

Nasz brat, bp Wilmar Santin, O.Carm., z prałatury terytorialnej Itaituba w Brazylii, przypomniał nam, że misja należy do samego serca karmelitańskiej tożsamości: zakorzenionej w kontemplacji, wyrażonej w braterstwie i posłanej na peryferie. Przywołał odwagę i kreatywność Karmelitów w Amazonii i poza nią, wzywając nas do przejścia od mentalności utrzymania do ducha misyjnego uczniostwa, tworzenia wspólnot otwartych i gotowych wkroczyć w nowe przestrzenie ubóstwa, migracji i kryzysu ekologicznego.
Nasz brat, bp Henricus Pidyarto Gunawan, O.Carm., z diecezji Malang, rozważał z nami charyzmat karmelitański jako dar dla Kościoła i świata. Przypomniał, że nasze dzieła muszą mieć realną jakość, odpowiadać na konkretne potrzeby i być wiarygodne w tych, którzy je podejmują – autentycznie karmelitańskie, pożyteczne dla Ludu Bożego i świadczone naszym codziennym życiem. Wezwał nas do równowagi między pracą a modlitwą, unikając zarówno lenistwa, jak i przepracowania, by nasze powołanie nie spłycało się ani nie wypalało. Cisza, jak podkreślił, jest niezbędna dla komunii z Bogiem, a braterstwo wymaga współpracy i wspólnej odpowiedzialności, a nie izolacji czy indywidualizmu. Zainspirowani przez Eliasza i Jezusa, jesteśmy wezwani do obrony ubogich i zmarginalizowanych, by nasze apostolskie dzieła zawsze były autentycznym wyrazem naszego charyzmatu.
Przebywając w Indonezji, byliśmy otoczeni obecnością członków religii muzułmańskiej. Przypomniano nam, że w naszych konstytucjach stwierdzamy, iż prorok Eliasz jest dla nas mostem do innych religii monoteistycznych. Pani Alissa Wahid – muzułmańska uczona i działaczka, córka byłego prezydenta Indonezji – wraz z naszym bratem o. Hariawanem Adji, O.Carm., podzielili się z nami niezwykłymi spostrzeżeniami na temat tego, co jest możliwe dzięki dialogowi międzyreligijnemu i wspólnemu zaangażowaniu, które jednoczy ludzi.
Świadectwo młodych karmelitów napełniło nas nadzieją. Z radością dostrzegliśmy, że przyciągają ich wspólnoty, w których autentyczność, braterstwo, maryjna pobożność oraz rytm modlitwy naturalnie prowadzą do hojnej służby. Ich nadzieja i pasja inspirują nas do pozostania wiernymi sercu naszego powołania.
Jednocześnie nie możemy ignorować realiów naszych czasów. W Europie jesteśmy wezwani, by z odwagą i uczciwością stawić czoła spadkowi powołań i ciężarowi struktur — odpuszczając tam, gdzie to konieczne, a jednocześnie przyjmując nową energię płynącą z młodzieżowych spotkań, współpracy z osobami świeckimi i międzynarodowych sieci. W Amerykach jesteśmy wezwani, by pielęgnować rozwijające się powołania w Ameryce Łacińskiej. W Ameryce Północnej stawiamy czoła wyzwaniom malejącej liczby powołań i starzejących się wspólnot — odpowiadając kreatywnie i solidarnie. Jednocześnie dostrzegamy liczne oznaki żywotności: wspólne nowicjaty, współdzielone formacje i odnowione zaangażowanie. W Afryce jesteśmy wezwani do umacniania młodych, dynamicznych wspólnot poprzez inwestycje w solidną formację, przywództwo i większą niezależność finansową, aby mogły rosnąć w autonomii i odpowiedzialności.
W regionie Azji, Australii i Oceanii jesteśmy wezwani do głębokiego zakorzenienia obfitych powołań – szczególnie w Indonezji, Wietnamie i Timorze Wschodnim – w kontemplacyjnym braterstwie, by ta żywotność pozostała prawdziwym darem, a nie przerodziła się w zwykły aktywizm.
We wszystkich regionach wyzwaniem pozostają: ochrona dzieci (safeguarding), życie międzykulturowe oraz wiarygodne świadectwo. Aby wzmocnić naszą wspólną odpowiedź, Kapituła Generalna zobowiązała się do pogłębienia międzykulturowego braterstwa i zapewnienia autentycznego świadectwa w każdym kontekście. Postanowiono również o wprowadzeniu obowiązkowych struktur ochrony w całym Zakonie, gwarantujących spójną ochronę i odpowiedzialność na wszystkich poziomach.

Wyłaniające się priorytety

Kierując się zachętą z Reguły, by „mieć jakieś zajęcie”, Kapituła wskazała kilka priorytetów dla naszego Zakonu i szerzej – dla całej Rodziny Karmelitańskiej.
Formacja – zarówno początkowa, jak i permanentna – musi kształtować dojrzałość ludzką i duchową oraz zapewniać, że nasz charyzmat będzie przeżywany w pełni we współczesnym świecie. Uznajemy młodych za „teraz Boga” i zobowiązujemy się, by iść razem z nimi, tworząc autentyczne przestrzenie, w których mogą rozkwitać powołania. Nasze rozeznanie i misja należą do całej Rodziny Karmelitańskiej.
Wspólnie – bracia, mniszki, siostry, członkowie Trzeciego Zakonu oraz świeccy karmelici – jesteśmy wezwani do współodpowiedzialności za charyzmat, który został nam powierzony. Świadectwo i żywotność osób świeckich, zwłaszcza Trzeciego Zakonu, są nieodzowne dla przenoszenia ducha Karmelu do rodzin, parafii i społeczeństwa. Każdy wnosi swój wkład według swego powołania, dzieląc się zasobami i wspierając innych, tak by żadna wspólnota nie była pozostawiona sama sobie. Taka solidarność powinna obejmować prowincje i kontynenty – w formacji, personelu i finansach.
Rozeznając nasze zobowiązania apostolskie jako wspólnota, będziemy podtrzymywać te dzieła, które autentycznie wyrażają nasz charyzmat, dostosowywać je do lokalnych kontekstów i znaków czasu, a tam, gdzie to konieczne – rezygnować z tych, które nie służą już Ewangelii w duchu karmelitańskim. Jednocześnie dostrzegamy znaczenie odpowiedzialnego i jasnego komunikowania naszego charyzmatu, zarówno w mediach cyfrowych, jak i tradycyjnych. Nasza kontemplacyjna odpowiedź na wołanie ubogich i wołanie ziemi pozostaje centrum naszej misji – wzywa nas do stawania po stronie sprawiedliwości, pokoju i troski o stworzenie. Wreszcie, zobowiązujemy się do odnawiania naszych wspólnot jako żywego świadectwa braterstwa, rozwijania przywództwa, które jest wizjonerskie i służebne, oraz umacniania naszego życia liturgicznego jako serca naszego świadectwa o obecności Boga w świecie.

Patrząc w przyszłość

W Malang doświadczyliśmy braterstwa, różnorodności i nadziei. Uznaliśmy nasze ograniczenia, a jednocześnie spotkaliśmy się z obfitością Bożej łaski. Nie szukamy pobożnego optymizmu, lecz prawdziwej nadziei: nadziei zakorzenionej w Chrystusie, podtrzymywanej modlitwą i przeżywanej w codziennej wierności braterstwu i misji.
Jako karmelici wiemy, że modlitwa na pustyni nie jest ucieczką, ale źródłem życia, które przemienia nas w żywą wodę dla świata. Nasze powołanie to trwanie w miłości Boga, aby nasze wspólnoty promieniowały radością, wdzięcznością i miłosierdziem. Spoglądając w przyszłość, niesiemy ze sobą owoce tego spotkania: że misja wypływa z modlitwy, że samo braterstwo jest misją, a nasz charyzmat nie jest naszą własnością, lecz darem Boga dla Kościoła i świata.
Aby towarzyszyć członkom Zakonu przez kolejne sześć lat, wybrano nowe władze Zakonu:

Przeor Generalny: o. Desiderio García Martínez, O.Carm. (ACV)
Wikariusz Generalny: o. Franciscus Xavarius Hariawan Adji, O.Carm. (INDO)
Prokurator Generalny: o. Michael Faruggia, O.Carm. (MEL)
Ekonom Generalny: o. Christian Körner, O.Carm. (GER)
Radny Generalny dla Afryki: o. Erick Chrisostome N'Do, O.Carm. (BET)
Radny Generalny dla Ameryk: o. Rolf Nepomuk (Nepi) Willemsen, O.Carm. (PCM)
Radny Generalny dla Azji, Australii i Oceanii: o. Robert Thomas Puthussery, O.Carm. (ISTA)
Radny Generalny dla Europy: o. Richard Byrne, O.Carm. (HIB)

Nasze odnowione zobowiązanie powierzamy Najświętszej Maryi Pannie z Góry Karmel, naszej Matce i Siostrze, pod której płaszczem znajdujemy ochronę i pokój. Ufamy, że została nam dana podwójna część ducha proroka Eliasza. Niech Ona prowadzi nas w rozeznawaniu naszego „zajęcia” jako karmelitów dzisiaj: bycie świadkami Bożego miłosierdzia, służenie w braterstwie i kroczenie pokornie z Ludem Bożym.
Spoglądając w przyszłość, czynimy to z ufnością, że Duch Boży, który prowadził nas w Malang, będzie nadal nas prowadził. Droga kolejnych sześciu lat nie będzie pozbawiona wyzwań, ale jest pełna możliwości: być kontemplacyjnymi wspólnotami w misji, żywym znakiem nadziei dla Kościoła i dla świata.

Malang,
26 września 2025 r.